Q&A dla przedsiębiorców: KSeF w codziennych sytuacjach i kwestiach technicznych
10 października, 2025Z Zatrudniasz małżonka na podstawie umowy zlecenia i zastanawiasz się, czy musisz zgłaszać go do ZUS jako osobę współpracującą oraz opłacać pełne składki? Warto wiedzieć, że ZUS w jednej ze swoich interpretacji wyjaśnił, że w określonych sytuacjach nie ma takiego obowiązku. To dobra wiadomość dla wielu przedsiębiorców, którzy dzięki temu mogą uniknąć dodatkowych kosztów i formalności.
Kto to jest „osoba współpracująca” według ZUS?
Zanim przejdziemy do szczegółów dotyczących umowy zlecenia, warto wyjaśnić, jak ZUS definiuje osobę współpracującą. Dla ZUS osoba współpracująca to ktoś z rodziny przedsiębiorcy, kto:
- mieszka z nim w jednym gospodarstwie domowym (czyli np. żona, mąż, dziecko),
- regularnie pomaga w firmie, nawet jeśli nie ma żadnej formalnej umowy.
Jeśli te dwa warunki są spełnione, taka osoba jest traktowana przez ZUS jako osoba współpracująca – a to oznacza:
- pełne składki (takie same jak dla przedsiębiorcy),
- brak ulg i zniżek (np. brak „Małego ZUS-u”).
A co, jeśli żona lub mąż pracuje na umowie zlecenia?
ZUS przyjrzał się sytuacji, w której mężczyzna zatrudnił swoją żonę na podstawie umowy zlecenia.
Choć mieszkali razem i żona faktycznie wykonywała zadania dla firmy, to ZUS nie uznał jej za osobę współpracującą.
Dlaczego?
Bo umowa zlecenia to odrębny tytuł do ubezpieczeń społecznych, niezależny od relacji rodzinnych.
I – co ważne – przepisy o osobie współpracującej nie obejmują zleceniobiorców.
ZUS jasno stwierdził:
Małżonek prowadzący wspólne gospodarstwo domowe, zatrudniony na podstawie umowy zlecenia, nie jest osobą współpracującą, ale zleceniobiorcą.
Co to oznacza w praktyce?
Jeśli zatrudniasz żonę, męża, córkę czy innego członka rodziny na umowę zlecenia:
- nie musisz zgłaszać jej do ZUS jako osoby współpracującej,
- nie płacisz za nią pełnych składek ZUS jak za przedsiębiorcę,
- rozliczasz ją jak każdego innego zleceniobiorcę – zgodnie z umową.
To duża ulga dla firm rodzinnych, które chcą legalnie i taniej rozliczać pracę najbliższych.
Uwaga: inaczej wygląda to przy umowie o pracę
Jeśli natomiast zatrudniasz małżonka na podstawie umowy o pracę i spełnia on warunki osoby współpracującej (mieszka z Tobą i pomaga w firmie), to:
- ZUS uzna go za osobę współpracującą,
- musisz zapłacić pełne składki,
- nie ma znaczenia, że to „etat” – dla ZUS to współpraca rodzinna.
Podsumowanie:
Forma współpracy z małżonkiem | Jak traktuje to ZUS? | Składki |
Pomoc bez umowy | Osoba współpracująca | Pełne składki jak za przedsiębiorcę |
Umowa o pracę | Osoba współpracująca | Pełne składki jak za przedsiębiorcę |
Umowa zlecenia | Zleceniobiorca | Składki jak za zleceniobiorcę |
Podstawa? ZUS sam to potwierdził
Podstawą tych ustaleń jest interpretacja ZUS z 4 lutego 2025 r. (DI/100000/43/1193/2024) oraz przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (art. 8 ust. 2 i ust. 11). Dodatkowo brak jest regulacji, które „z automatu” uznawałyby zleceniobiorcę za osobę współpracującą.
Masz pytania? Chcesz się zabezpieczyć?
Napisz do nas. Pomożemy Ci:
- dobrze rozliczyć współpracę z małżonkiem,
- przygotować zgodną z przepisami dokumentację.
Poznaj więcej praktycznych treści na blogach pioniew.eu: księgowo-kadrowym i poświęconym KSeF.
Znajdziesz tam aktualne informacje o podatkach, kadrach, systemie KSeF i współpracy B2B.
Zapraszamy do lektury!
Skontaktuj się z nami
Nasz zespół doświadczonych specjalistów jest do Państwa dyspozycji
